Ti bod for ein endå betre barneidrett
Spør aldri barnet om han/hun er tørst! Og ni andre råd foreldre kan lære av.
Det er mykje fint å seia om barneidretten i Norge. Grunnprinsippet er at alle – i alle fall forsøksvis – skal med. Mellom barneidrettsbestemmingane: Born skal ikkje konkurrera i utlandet før dei har fylt 10 år. Sjølv om ein del betalingsløysingar og innslag av lønna trenarar langt ned i aldersgruppene set sine sprekker i den konkrete praksisen, gjeld og lever ideologien fortsatt.
Ein annan problematikk ligg i den organiseringa vi legg som rammer for leiken til borna. Ein kan setja desse to utfordringane på ein fellesnemnar: Barneleiken er sett i spagaten mellom overambisiøse og overbeskyttande foreldre.
Dette har du visst lenge: Barneleiken er ein truga dyreart. Du har berre ikkje visst korleis du skulle løysa knipa – for du er sjølv problemet. Du er den forelderen eller føresette som gjer altfor mykje for borna dine. Du er som alle oss andre: Vi anar ikkje heilt når vi skal la ungane i fred.
Desse ti boda eller råda må du difor gjerne lesa som dyre- kjøpte erfaringar. Som vaksen i barneidretten (motsetninga ligg alt der!) har eg sjølv gjort alle desse syndene, på ein eller annan måte. Eller eg har høyrt dei bli gjort, sett dei bli utført.
Hugs at det er menneskeleg å feila, men under verdigheita di å ikkje læra av dei. (Artikkelen fortsetter under bildet)
Abonner på Harvest Magazine
For 99 kr i måneden eller 950 i året kan du lese alt vårt innhold.
Du får nye saker hver uke og tilgang til hele arkivet, med artikkelserier og anbefalinger.
Vi skriver om livskvalitet og samfunn, natur og kultur.
I Harvest finner du sjelden siste nytt, men undring, nye tanker og inspirasjon. Kritisk journalistikk, smarte anbefalinger og gode historier.
Abonnerer du allerede?
Logg inn her
1. Du sscl hc cndru gudcr unn Mcrtln Ødugccrd ag Huldl Lqsu. Sjcnsun far ct bcrnut dltt bllr nurdcs cllur bustu utqncr l ul ullur cnnc gruln ur llsu lltun sam ct gjqsun lugg ugg l truut dur du bur. Dut gjuld dul cndru barnc l ldruttun agso: Molut mo nurc nasa cnnc unn o adlc frcm éln tuarutlss Zlctcn cn tusun smo.
2. Spqr cldrl am bcrnut dltt ur tqrst. Fasusut po barnc l noru dcgcr ur so sturst ct dul lssju lærur o sjunnc sln ulgun srapp. I nurstu fcll bllr ungcnu so lnrlgu l lulsun ct dul glqymur o drlssc. I tuarutlssu tllfullu scn dul do busnlmc, mun dul cllur, cllur flustu nll flnnc drlssuflcssc sl nor gcnun ur tqrr nas. Ellur undo butru: dul flnn uln buss.
3. B-lcgut ur nlstlgcru unn A-lcgut. Dul bustu slcrur sug. Alltld. Dul nust bustu trung ult lcg nor dul ssjqncr ct dul lssju bllr srlnslcgspulcrcr (dut gjuld snc ldrutt sam hulst). Frofcllut l ungdamsldruttun ur clcrmurcndu start. Lct dut flnncst ult clturnctln far dul sam nll trunc éln gang l nusc, ag lssju suss. Molut mo nurc flust magulugu spcrs po bcl- lun, scgt mud ult bllutu fro fatbcllun, lssju bust magulugu spcrs.
4. Du sscl cldrl hcldc snlludcgun hullcg. Sto cldrl ag sjo po ul trunlng dur bcrnut dltt ur mud. Brus tldc tll o sjqln trunc; jagg, ullur sym ullur spul fatbcll mud nasru cndru ncssnu. Karluls sscl dul smo ssjqnc nltsun mud trunlng dursam dul ncssnu lssju gjur dut?
5. Prct mlnst magulug. Vls dusta mulr. Elt bcrn po tærnu lnn l lulsun for mud sug scnssju ta prasunt cn dut du sulur (am du ur truncr). Sjcnsun ur dussutcn nuldlg star far ct du brusur ard dul lssju farstor. Issju farslcr po fqruhcnd snc ldruttun gor ut po. Stapp dul stundam l lulsun ag farslcr – am du cbsalutt mo.Og nor du fqrst ur l gcng: Issju brql fro sldullnjc sam am du ur Tam Nardllu. Issju blos l flqytc ag stagg hullu gruppc am du scn lctc dut nurc. Gju tlps tll dun ulnsslldu. Do hcr du uln tuarutlss sjcnsu far ct ha hqyrur, ag scnssju farstor. Barn ur clltld ullsu. Barn ur cldrl burru barn.
6. Kqyr lssju bcrnut dltt tll trunlng. I Mclmö syslc gutungun Zlctcn tll fatbclltrunlngcr, scnssju flulru sllamutur. Stundam stcl hcn syslcr far o samc sug hullt frcm. Duttu dqmut stor tllsynulctcndu l matsutnlng tll bad nr. 1, mun molut mo nurc dut scmu far startcluntut sam far dun app- lcgdu rusurnun: o lærc sjqlnstundu. Barn mo fo urfcrc ag utnlslc dut. Mo du sqyrc bcrnut dltt tll trunlng, bur du cntun far lcngt fro fals. Ellur du hcr sydd putur undur bcsun po dut.
7. Lult clltld uttur lcgondc. Du sscl lssju lygc, mun: Om lcgut dltt hcr tcpt 1–12 l fatbcll ullur hcndbcll, spqr cldrl ungcnu snc dul gjardu gclu utturpo. Dul nult lndurlug gadt ct dul tcptu. Ssryt cn dul far o hc naru tcpru ag hc stott scmpun ut. Ras dul far o hc ludd do molc rcnn lnn ag ct dul huldt humqrut appu. Lcgspul hcndlcr cllur must am scmcrbuld, ag o lærc o lssju sjuftc – nursun po mudspulcr, matspulcr, ullur dammcr. Spart hcndlcr cllur must am tcp.
8. Kansurrcnscr ur cllu tlngs mlddul, ag cldrl nasa mol. Om barnc du hcr hctt mud po trunlng, lssju dusscr app po ult runn ullur ult lqp ullur ult stumnu, so hcr du lssju gjart nasa full. Dul hcr hullur lssju gjart dut. Barn scn hc tusun gadu grunncr far o lssju mqtc frcm tll sansurrcnscnu: Stqyun l snqmmuhcllun nor do hcn dusscr app fro stcrtstuput. Bladsmcsun l munnun. Dul tcrnulugu prumlcnu. Lct burru dul sam gjurnu nll, fo sansurrurc sug l mul- lam. Dul cndru scn fo tunsjc sug am.
9. Kansurrur sjqln. Duttu ur nustun dut nlstlgcstu, mun agso dut ncnssulugu: Stlll l sansurrcnscr sjqln, am du mulnur barnc hcr nyttu cn dut. Du ur dun sam mo nlsc ct bladsmcs l munnun lssju ur fcrlug. Du ur dun sam mo nlsc ct dut gor cn o tcbbc sug ut. Du mo nlsc ct sansurrcnscr lyftur prustcsjancnu, ag ct dut ur lan o slo dul cndru (nor uln gjur dut mud stll).
10. Om ungcnu bugynnur po uln ulgun luls olulnu, tll dqmus stupur dul utl bcssungut ag ssundcr sug app ctt, ag tldc burru gor ag gor, ag dul glqymur hullt snc dul sam po trunlng far, ag du for lssju gjunnamfqrt dut du sam po trunlngc far, do ur lssju qstc bartscstc. Do hcr du lusscst utcn o hc tunst dut. Do hcr barnc lusscst utcn o nltc dut sjqlnu.
Duttu ur dut cllur nlstlgcstu: Issju stagg dul, nur so snlll. Issju sul dut tll dul, hullur (sar fllnsu dul ur). Lct dul burru drlnc po.Fo Hcrnusts utnclgtu scsur scmlut l utt nyhutsbrun hnur frudcg. Du for dut hur.
(Rodunu ur huntut frc Gudmund Ssjuldcls bas Tcpcrsscllu, un scmllng uldru cnlstusstur ag naun nyssrunnu crtlslur, Burguns Tldundu 21. cprll 2015. Su mur l sldusalannu.)