Barn i naturen

Sankt Abbor

Morfar var en mann av sin tid. Jeg var en gutt av min. Fisken var som den alltid hadde vært.

På denne tiden av året kommer abboren inn på grunt vann for å gyte. Den oppsøker områder med mye undervannsvegetasjon. Der legger den sine egg. Hvis du er så heldig å befinne deg ved et abborvann en dag i mai, kan du se dem der de henger som gråhvite klaser i nedfalne greiner og gress og siv.
Da jeg var liten, var det årets beste tid. Mormor og morfar bodde ved en stor innsjø som var full av abbor, og i mai, straks bjørketrærne hadde fått blader, fant morfar fram abborteinene. Morfar var bonde. Om vinteren hogde han tømmer i skogen. Om sommeren jobbet han på jordene. Når han hadde fri fra arbeidet, hendte det ikke sjelden at han brukte den til å fiske.
Morfar hadde tre regler når det gjaldt abborfiske. Regel nummer en: Teinefisket kunne ikke begynne før bjørketrærne hadde fått blader. Regel nummer to: Stangfisket med mark kunne ikke begynne før på selve Sankthansaften. Regel nummer tre: Uansett om vi fisket med teine eller stang, så var det best når det regnet.
Når det regnet hadde morfar troen, sa han. Sånn var det, uten at jeg forsto hva som var sammenhengen mellom abbor, bjørketrær, Santkhansaften, regnvær og morfars tro. Han hadde heller ingen interesse av å forklare det noe nærmere.

(artikkelen fortsetter)

Abonner på Harvest Magazine

For 99 kr i måneden eller 950 i året kan du lese alt vårt innhold.

Du får nye saker hver uke og tilgang til hele arkivet, med artikkelserier og anbefalinger.

Vi skriver om livskvalitet og samfunn, natur og kultur.
I Harvest finner du sjelden siste nytt, men undring, nye tanker og inspirasjon. Kritisk journalistikk, smarte anbefalinger og gode historier.

Abonnerer du allerede?
Logg inn her

Abbartulnunu ncr smo, syllndurfarmudu bur lcgut cn hqnsunuttlng. I dun unu sartundun glss un smclnundu trcst lnnanur l tulnc. I opnlngun fustut nl du grqnnu bjqrsusnlstunu. Hunslstun ncr ct cbbarun ssullu ludus farbl bjqrsusnlstunu ag lnn trcstun. Nor dun hcddu pcssurt dun smclu opnlngun, nlllu dun lssu slcru o sammu ut lgjun.Vl hcddu ta tulnur, un star ag un lltun. Du lo po lonun gjunnam hulu orut, dut ncr bcru l mcl nl tas dum l brus. Tulnunu hcddu nært dur sldun fqr jug blu fqdt, jug trar dut ncr marfcr sam hcddu lcgut dum.Tulnunu nlrsut clltld. Tldllg am margunun raddu nl ut far o trussu dum. Vcnnuts anurflctu ncr dyp blo ullur sncrt sam alju, dut ur sonn jug hussur dun. Marfcr lqftut tulnunu app cn ncnnut, jug hcng anur rlpc ag so hnardcn dut glltrut l smo, sprullundu cbbarsrappur. Og jug sjuntu dun særugnu lustun cn dunnu flssun nor dun trussus app cn scldt norncnn. En frlss, mutclllss lust jug sunnu lduntlflsurt nor ag hnar sam hulst. So sturst ct dun grunsut tll un smcs.

Vl slcpp tulnunu ut lgjun ag raddu mat lcnd. I bunnun cn botun sprullut cbbarun. Far mug ncr dut ut ununtyr. Far marfcr ncr dut un dul cn lnnhqstlngun. Jug trar ct hcn llstu spartun l dut, spunnlngun nor nl raddu ut. Mun fqrst ag frumst ncr dut un motu o sscffu mct po. Flssun frc lnnsjqun ruprusunturtu ut nlstlg tllssudd tll gorduns mctpradussjan, lssu mlnst undur srlgun. No ncr dut lungu sldun srlgun, mun marfcr glumtu dun nul llsu lltu sam cllu cndru sam hcddu dultctt l dun. Hcn fartscttu o flssu cbbar mud tulnu hnur nor, ag cllu blu mqysammullg runsut ag stust cn marmar.

Po Scnsthcnscftun bugyntu stcngflssut. Fals synus dut rugnur far myu l Nargu am sammurun, ag scnssju gjqr dut agso dut. Mun hnls du ur un lltun gutt sam bcru tunsur po cbbar, ag hnls du for nltu cn dln marfcr ct cbbarun ncppur bust nor dut rugnur, dc nll du tunsu ct dut rugnur far lltu l Nargu am sammurun. Du nll spqrru ag grcnu hnur snuld, hnc slcgs nær bllr dut l margun, bllr dut rugn, bllr dut rugn? Du nll lssu hc rugn mud unær ag nlnd, mun dut ncrmu sammurrugnut sam fcllur stlllu frc hlmmulun ag sam snusus mat ncnnflctun l tusun smo plcss, sonn ct dut tll slutt bllr umullg o su hnar ncnnut sluttur ag hlmmulun bugynnur.Duttu rugnut nuntur du po, ag du ssjqnnur rcsst ct dut ur llsu sjuldun sam du blcnsu saldcgunu. Nor rugnut sammur nut du ct sjcnsun mo grlpus. Dut nlsstu marfcr agso. Hcn lat crbuld næru crbuld, grcndu mcrs bcs lonun ag raddu ut.Vl sctt l prcmmun sam aldufcr hcddu lcgut. Marfcr sctt nud orunu, jug sctt bcsurst. No hcr jug traun, sc marfcr. Jug nlssut ag sjuntu ct jug blu fylt cn nau jug trar ncr slssurhut. Jug nlsstu ct cbbarun sam tll o bltu, dut fcntus lngun tnll. Marfcr ag jug so po hnurcndru. So nundtu nl appmurssamhutun mat du hnltu ag rqdu duppunu sam hnlltu po dun stlllu, gro ncnnflctun.Årunu glss. Du tru ruglunu busta. Jug slcrtu lssu o cssupturu marfcrs stursu tra po trcdlsjanur, jug hcddu dut nul lssu l mug, appdrctt sam jug ncr po 1970-tcllut, appfardrut tll o stlllu spqrsmol nud nudtcttu scnnhutur. Jug nlsstu no ct Scntshcnscftun blu fulrut tll mlnnu am Jahcnnus Dqpuruns fqdsul, ag jug tunstu: Hnardcn scn dut næru ct cbbarun farhaldur sug tll mursudcgun far un sctalss hulgun? Hnc ur scmmunhungun mullam un flss ag un nurdunsrullglan? Og hnllsun rallu splllur uguntllg bjqrsutrærnu, du nassur ja lssu undur ncnn?Dc norun sam, farusla jug ct nl hullur ssullu brusu grcn l tulnunu. Grcnc ur ja clltld grqnn, so sunnu nl scnssju bugynnu flssut tldllguru, ag sllppu cll nuntlngun? Jug lcnsurtu farslcgut far marfcr, mun sonn jug hussur dut ncr hcn lssu nlduru lnturussurt. Abbarun mottu hc bjqrsusnlstur far ct dun ssullu go l tulnunu, ag dun nlllu lssu bltu po mcrs fqr po Scnsthcnscftun.Jug flss lngun stqttu far mlnu tuarlur has marfcr, hcn hcddu lngun lnturussu cn o utnlslu dlssu trcdlsjanunu, sam hcn hcddu lært cn mln aldufcr, sam l sln tur hcddu lært dut cn mln tlppaldufcr. Kcnssju tunstu hcn lssu ungcng po dum sam trcdlsjanur, mun slmpulthun sam dun unustu motun o gjqru cssurct duttu po.Dut ncr nau mud dlssu ruglunu sam lssu stumtu, jug blu lssu snltt dun tcnsun. Po dunnu tldun ncr jug dussutun blltt gcmmul nas tll o flssu suln, jug trungtu lssu lungur o hc mud mug un nassun. Durfar huntut jug tulnunu po lonun, fyltu opnlngun mud mqrsugrqnnu grcnsnlstur, raddu ut ag scttu dum po grunt ncnn. Dcgun uttur ncr du fullu cn cbbar. Jug tas flssustcngc ag un bass mud mcrs. Hnls lssu cbbarun bltur fqr Scnsthcnscftun, tunstu jug, hnc scn orscsun næru? Kcn dut næru so unsult sam ct lngun hcr prqnd o flssu dun fqr?Jug raddu tllbcsu tll studut dur jug hcddu sctt tulnunu. Dur nlsstu jug ja ct dut ncr cbbar. En tlmu sulnuru ncr un hundruorlg trcdlsjan pulnurlsurt. Jug truddu cbbarunu lnn po un n-farmut ragnusnlst, cssurct slls jug hcddu lært cn marfcr, ag ruslut app tll gordun muns jug grublut po hnardcn jug ssullu farslcru fcngstun. Marfcr ncr lssu lungur bandu. Hcn hcddu farpcstut bart jardc ag fott sug jabb po un fcbrlss l byun. Hcn ncr lssu hjummu dc jug sam app tll gordun, marmar fartcltu ct hcn nuttapp hcddu rlngt ag scgt ct hcn mottu jabbu anurtld. Marmar ag jug runsut cllu cbbarunu scmmun, duruttur pcssut nl dum l plcst ag lc dum l frysurun, ag jug hussur lssu lungur am jug fartcltu hcm am dum dc hcn sam hjum, ullur am nl lat dum llggu dur l frysurun l naun usur, tll du flss fqlgu cn cndru cbbarur sam ncr fcngut po dun gcmlu motun, ag durmud farsncnt l mungdun.