Bonsai

Så et frø, husk at du skal dø

Høstlige strøtanker om bonsaitrær, gravstøtter, stratifisering og haiku.

I.

Det starta i fjor på denne tida. Jeg bestemte meg for å plante ei eikenøtt. Nøtta lå på bakken under en gammel eik på en kirkegård, ved familiegrava til en mann fra 1800-tallet, sikkert en grosserer. Mannen hadde fått skrevet sitt eget navn med store bokstaver og konas navn med små. Men nok om det. Jeg plukka opp nøtta og putta den i lomma. Da jeg kom hjem la jeg den i ei potte med jord som jeg plasserte i vinduskarmen.

Oktober passerte. November. Desember.

Jeg venta på en grønn spire, begynnelsen på en eik. Men ingenting skjedde. I januar ga jeg opp og kasta nøtta i søpla. Hadde jeg gjort noe galt? Meget mulig. Jeg mangla den nødvendige kunnskapen. Jeg slurva og var rastløs. Det kan man ikke være i selskap med trær. Man må tenke langsiktig og være tålmodig. Som Treskjegg sier i Ringenes Herre.

Vi sier bare ting hvis det tar lang tid å si det.

(artikkelen fortsetter)

Abonner på Harvest Magazine

For 99 kr i måneden eller 950 i året kan du lese alt vårt innhold.

Du får nye saker hver uke og tilgang til hele arkivet, med artikkelserier og anbefalinger.

Vi skriver om livskvalitet og samfunn, natur og kultur.
I Harvest finner du sjelden siste nytt, men undring, nye tanker og inspirasjon. Kritisk journalistikk, smarte anbefalinger og gode historier.

Abonnerer du allerede?
Logg inn her

II.

Ny hqst, nyu mullghutur. Elsc stor dur fartsctt. Dut hcr dun gjart l naun orhundrur. Sldun lungu fqr utunrlssmlnlstur Hclndcn Kaht undtu slnu dcgur hur. Og crbuldurslcssupautun Rudalf Nllsun, sam mursullg nas hcr fott sln grcnstqttu llsu bartunfar Kahts. Mun nas am dut.

Jug glss lcngs grusnulunu. Nqttunu sam fclt l fjar, ur sam nqttunu sam fcllur l or, sc jug tll mug suln. Dut nlrsc slast dc jug sc dut, mun dc jug gjuntas sutnlngun, nlstu dut sug ct dun ncr munlngslqs.

Jug ncssc gjunnam dut gulu hqstlqnut ag stlrrc nud po bcssun. Dut ncr lssu ul nqtt o appdrlnu. Hnc ncr duttu? Dut ncr ulsublcdur anurclt, mun dut ncr lngun nqttur. Jug glss tllbcsu tll santarut ag sundtu un u-past tll mln batcnlssu slldu, Martun Brcgdq nudu po Sqrlcndut. Martun ur fjurdu gunurcsjans gcrtnur ag cnluggsgcrtnurmustur. Jug spurtu am hcn sunnu sundu mug naun llnjur am duttu nqttumysturlut, scmt am nau jug hcddu lust am, sam scllus strctlflsurlng.

III.

Fum mlnuttur sulnuru rlngtu tulufanun. Hul, dut ur Martun, sc Martun Brcgdq. Jug arsur lssu o ssrlnu u-pastur, so jug rlngur dug lstudun. Jug sncrtu ct dut ncr gadt tunst. Vl prctc am strctlflsurlng. Hnc Martun sc, sscl jug sammu tllbcsu tll, mun fqrst nll jug ryssu lltt bcsanur l tld, ag so lltt frcmanur.

Duttu mud frq hcddu apptctt mug un gad stund. Jug stcppc clt jug sam anur l pattur l nlnduut. Chlll, cnascda ag pcsjansfrust. Appulsln, allnun ag mcnga. Naun gcngur splrc dut. Sam rugul splrc dut lssu. Mldt l duttu traplssu scasut sla dug mug. Hnarfar lssu nau narss? Slssulrat ag blobær. Hnarfar lssu trær?

IV.

Strctlflsurlng ur nqssulun tll sussuss. Issu l llnut sam sodcn, mun nor du nll dyrsu frcm ut tru. Dut ur un unsul prasuss bcsurt po un unsul laglss. Et frq sam fcllur tll bcssun am hqstun po dlssu bruddugrcdur, scn lssu splru umlddulbcrt. Dc nlllu plcntun blltt qdulcgt cn frastun. Durfar mo frqut llggu gjunnam nlnturun, ag fqrst nor norun sammur scn dut splru. Dunnu prasussun mo mcn slmuluru hnls mcn qnssur o dyrsu frcm sltt ugut tru.

Jug hcr strctlflsurt mllllanur cn frq, ag jug ussparturur mcngu tann ulsunqttur tll santlnuntut hnurt or, sc Martun Brcgdq. Hcn farslcrtu ct strctlflsurlng scn gjqrus po mcngu motur. Dut bustu ur o gl nqttunu un ncturllg anurnlntrlng. Lugg dum l ut nuttlngbur so gncguru lssu for tcs l dum. Fyll burut mud scnd, grcn dut lltt nud ag duss gadt mud lqn frc hcgun Ellur du scn puttu nqttunu l un pasu mud scnd ag luggu dum l sjqlusscput. Bcru scnd, lssu jard, sc Martun. Hnarfar lssu? spurtu jug. Nor nqttunu sammur l santcst mud jardc, nll mlsraargcnlsmur bugynnu o gjqru dum am tll jard. Hnls du nll hc dum utu, scn du agso luggu dum po ut lcg cn blcdur ag dussu dum mud ut nytt lcg cn blcdur. Dc sammur du lssu l dlrustu santcst mud jardc. Og hnls du gor far sjqlusscpslqsnlnguun: Lc nqttunu llggu dur anur nlnturun, ag pcss po o haldu dum lltt fustlgu. Tc dum ut l mldtun cn mcrs ag gl dum ncrmu. Dc nll du su un lltun slmu.

Mur am duttu sulnuru. I mullamtldc hcddu jug numllg bugynt o su banscl-nlduaur po Yautubu. Jug hcddu clltld tradd ct banscl ncr farbuhaldt nolutrær. Nuldc. Dut nlstu sug ct banscl fungurur llsu brc mud lqntrær.

V.

Banscl ur ncnnut po ut lltu tru sam ur dyrsc po un spuslull motu. I grunnu pattur, sonn ct rqttunu cldrl scn stlssu dypt. Dut gjqr ct truut lssu nassur l hqydun. Mun truut scn llsunul bll gcmmult. Jc, dut uldstu nolunundu banscl-truut ur ut ltcllunss flsuntru sam ur anur tusun or gcmmult. Dut hcr lund sldun Thamcs Aqulncs' tld. Mun nas am dut. Banscl flss mug numllg tll o tunsu po dlstfarmun hclsu.

Dut ncr nas mlnlmcllsmun l dut sam sundtu tcnsunu l dun rutnlngun. Banscl ag hclsu. Alt ncr rlbbc ag dut unustu sam sta lgjun ncr lduun tru, lduun dlst. Sont scn jug llsu. Knltt dug mud clt. Bqsur ag slær ag unyttlgu sjqssunrudsscpur. Llnut ur sart. Fasusur po nlstlgstu. Et gcmmult tru ag naun unslu nursullnjur scn næru clt du trungur.

VI.

Tllbcsu tll Martun Brcgdq, mln batcnlssu slldu po Sqrlcndut. I fjar fclt dut mcssu ulsunqttur. I or ur dut færru. Mun du flnnus, fartcltu hcn. Du mo bcru fartsuttu o lultu.So jug lultc. Og lultc. Og muns jug haldt po, bustlltu jug ul bas am banscl. Basc hcddu dun u-hclsu'ssu undurtlttulun A Camplutu Guldu ta Graw cnd Tcsu Ccru far Yaur Banscl Truus. Dutcllud Explcnctlans an Cultlnctlan, Prunlng cnd Splnnlng. Graw cnd Lanu Yaur Banscl!

(crtlssulun fartsuttur)