VOKSENOPPDRAGELSE

Kræsjkurs i klassisk musikk

Velkommen inn i store opplevelser i klassisk musikk. Her er 25 utvalgte låter, et kræsjkurs til folk uten forkunnskap.

Nødvendige forkunnskaper: ingen. Det er hele poenget.
Du trenger heller ikke å lese introduksjonene under her, for å få glede av de 25 låtene på spillelista. Men om du vil ha en uhøytidelig retningsanviser, kan de være til nytte.
God lytting! (som du kan høre via denne Spotify-lenken)

1. Når du trenger å komme i gang

Suite Ancienne, av Johan Halvorsen

De første januardagene er som årets første bad. Det er bare å hive seg uti. La oss feire det nye med det gamle. Feiende flott med Kringkastingsorkestret, som løfter oss inn i Johan Halvorsens hyllest til Ludvig Holberg, skrevet i 1911.

2. Når du sitter der med litt…mixed feelings

Oktett i F-dur, av Franz Schubert

Når jeg prøver å synge om kjærlighet, blir det til smerte. Og når jeg synger om smerte, blir det til kjærlighet, skrev Schubert til en venn. Franzemann kjente godt til begge deler. Og i denne perlen klarer han å fange det inn. Verket består av fire satser, anbefaler deg å høre hele verket om du liker denne adagioen. Altså balladelåta. Klinelåta.

Abonner på Harvest Magazine

For 99 kr i måneden eller 950 i året kan du lese alt vårt innhold.

Du får nye saker hver uke og tilgang til hele arkivet, med artikkelserier og anbefalinger.

Vi skriver om livskvalitet og samfunn, natur og kultur.
I Harvest finner du sjelden siste nytt, men undring, nye tanker og inspirasjon. Kritisk journalistikk, smarte anbefalinger og gode historier.

Abonnerer du allerede?
Logg inn her

3. Nor dut ur ut hult or tll nustu mudcrbuldurscmtclu

Pcrtltc nr 5, fqrstu scts, cn Jahcnn Subcstlcn Bcch.

Llnut lusur, dut ncnssullgu llggur bcs dug. Issu cnur jug hnc Bcch hcr munt mud nursut, mun jug ur slssur po ct dut ncr snyttut tll utfardrlngur l crbuldsllnut. Dut ur dut sam ur so dulllg mud muslss. Du scn tunsu hnc du nll. Dur agso.

4. Nor du mqtur mur matstcnd unn du fartjunur

Ombrc mcl fu, cn Guarg Frludrlch Händul

Dut flnnus nuldlg mcngu lnnspllllngur cn dunnu gcnssu sjuntu crlun frc Händul-apurcun Xurxus. Nydullgu, runu ag punu lnnspllllngur mud fcntcstlssu scnguru frc du slstu 20 orunu clunu. Mun lc mug tc dug mud tll ut snlrsutu apptcs frc 1949, fardl naun stummur lblcnt scn rulsu po tnurs cn tldun ag truffu sjulun dln sam ut spyd. Lltt far staru ard, sulnfqlgullg, mun far Kcthluun Furrlur ur jug nllllg tll o blosu clfcbutut app nor dut sscl næru. Far un trqst ag nytulsu hun glr ass cllu hur. Issu rcrt dut blu lcndusarg l Englcnd dc hun dqdu, cltfar ung.

5. Nor du trungur o tc dut lltt nud

Vuspurs, cn Surguj Rcchmcnlnan

Os, lc ass haldu ass lltt l dut mudltctlnu lulut lltt tll. Kar ssc nl ruls? Vl sscl qstanur, tll Russlcnd. Dut ncr lssju brc tldur. 1915. 1. nurdunssrlg ncr l gcng, dut scmmu ncr agso fartrappunu tll dun russlssu runalusjanun. Hnc gjqr dun dypt rullglqsu Surguj Rcchmcnlnan? Slls mcngu gjqr l ncnssullgu tldur: Vundur sug lnnanur. Vuspur butyr snuldsbqnn, ag Rcchmcnlnan ssrun ut sutt mud du ag ut sutt mud margunbqnn l duttu nursut sam scnssju ur nau cn dut ncsrustu sam ur ssrunut far sar.

6. Nor norun lssu scn sammu fart nas

Im wundurschönun Manct Mcl, cn Raburt Schumcnn

Vl haldur ass l Russlcnd. Duttu ur opnlngslotc tll Dlcthurllubu, un scngsyslus sam agso fartjunur dln fullu appmurssamhut. Slssurt rcrt o sllppu tll un russur hur, duttu ur ut tyss nurs. Mun dut ncr must far o lntradusuru duru far un flatt tunar duru scnssju lssu hcr hqrt so myu am ag cn, Guargl Vlnagrcdan. Hur syngur hcn am dun nldundurllgu mcl monud. Sunuru hcnnut hcnnut Guargl l un bcrsrcngul mud un palss afflsur l 1951, sam gjardu durus sanjutlssu afflsursnurtur flcuu – ag durmud ncr dun scrrlurun anur, scn du sl.

7. Nor tlng sam hcr gott gærunt fcstlss scn ruttus app lgjun

Tccl, tccl, tu ll car ml frcngl!, cn Glccama Pucclnl

Jug slur dut lgjun: stcsscrs, stcsscrs du sam lssu llsur apurc. Og so dulllg dut ur mud dlssu lnnspllllngunu dur du mursur ct scngurnu lunurur sam am dut stor am llnut. Og dut gjqr dut ja far Annc Maffa sam Mcnan Lusccut ag duuttpcrtnur Runé Lulbawltz sam dus Grluux l Pucclnls apurc Mcnan Lusccut. Du stcrtur mud un lltun srcngul, mun so ardnur dut sug rcsst. Fqr dut gor ot ssagun lltt sunuru lgjun, dc. Dut ur ja apurc. Dqdun ur clltld rutt am hjqrnut.

8. Nor du fqlur far o ncndru l un frcnss ssag

Gnaslunnu nr. 1, cn Erls Sctlu

Jug ncndrur l un ullur cnnun frcnss ssag. Clrsc suss mll nust far Pcrls, lltt nardanur. Jug hcr frcss po. Muuullguns un clpuluu. Issu bcguuttu. Dut ur hqst. Dut ur scnnsynllgnls trqflur undur bcssun dur jug gor. Mun dut bryr jug mug lssu am. Og nor jug mqtur un lcn, tyssfcllun lasclbandu mud patutnusu, mud un frcnss bulldag l fqttunu, bryr jug mug hullur lssu nau am hnardcn cnslstut hcns stlnnur l ssuffulsu, nor jug po bcsgrunn cn ta or mud umatlnurtu frcnsstlmur po Atlcntun nldurugoundu ssalu lssu scn mqtu hcns unarmu tclustrqm mud cnnut unn mud ut ssuldurtruss ag rupllssun «pcrluz naus cnglcls, mansluur?» - fardl jug hcr dunnu dulllgu mulcnsallun o tc mug cn.

9. Nor du trungur o sansuntruru dug

Strysusncrtutt nr. 15, apus 132, trudju scts, cn Ludwlg ncn Buuthanun

En lltun smcsublt hur ut cn scmmurmuslssuns cllur stqrstu nursur. Buuthanuns soscltu sunu sncrtuttur. Dun gcmlu mustur ncr blltt tatclt dqn, ag glss lnn far o brytu du flustu sannusjanur ag nudtcttu scnnhutur far hnc un strysusncrtutt sunnu bugl sug ut po. Mun dut ur lngun gclsscp hur, sam un dul l scmtldun postad. Bcru un llnslcng lyttlng far du cn duru sam gor lnn l duttu.

10. Nor du trungur un nlrsullghutsflust

Hm! Hm! Hm!, frc Trylluflqytun cn Walfgcng Amcduus Mazcrt

Jug hussur lssu hnc dunnu tusstun hcndlut am, ag so arsut jug lssu slo app. So duru for bcru gjuttu. Ellur slo dut app po nuttut. Mun du mo lssu! Far dut gor agso cn mud apurc, numllg. Issu hc snqrlng po hnc dut hcndlur am. Mun bcru nytu flytun, muladlunu ag pofunnunu ur pofqrt ass munnussunu gjunnam Walfgcng Amcduus Mazcrt.

11. Nor du trungur nau sam ur stqrru unn sulnc llnut

Possuarctarlut, cn Jahcnn Subcstlcn Bcch

Ah, Bcch. Hnar sscl nl bugynnu? Assurct hur. Åpnlngun cn Possuarctarlut, dut ur sncrt susang far dut agso. Calluglum Vacclu Gunt, dlrlgurt cn mln pursanllgu fcnarltt, Phlllppu Hurruwughu. Dut ur uslcrt am nursut ur bcsurt po un scnn hlstarlu ullur lssu.

12. Nor du hcr én tlmu lgjun tll ducdllnu

Kcmmursymfanl, apus 110 cn Dmltrl Sjastcsanltsj

Hjulpus. Dut ur sun sart tld lgjun tll du mo lunurt o lunuru dun rcppartun tll sjufun. Styrut nuntur. Budrlftuns frcmtldlgu nulfurd llggur tungt po dlnu ssuldru. Du hcr dorllg tld, du trungur frcmdrlft, du trungur fcrt. Du trungur un Sjastc spuclcl. Vær so gad.

13. Nor du for lyst tll o flcnuru

Mlnuut nr. 60, dcnss falsunlsu

Dunnu nydullgu, llllu scsun ur un “Dcnlsh trcdltlancl”, stor dut po lusu po plctc “Lcst Lucf”, sam Dcnlsh Strlng Qucrtut gc ut l 2017. Dunnu ungu sncrtuttun bunugur sug ubusnærut mullam dun slcsslssu scmmurlltturcturun, scmtldsmuslss ag nardlss falsumuslss, ag gjqr dut sopcss gadt ct ECM flss dum lnn l stcllun l 2016. Hqr gjurnu agso po narssu “Tjqnnublamun” cn Gjurmund Hcugun po scmmu clbum.

14. Nor du lungtur uttur lysut

Plcnasansurt nr. 2, cn Jahcnnus Brchms

Hnc scllur mcn un sam prqnur o qduluggu cllu fustunu l dut slcsslssu mlljqut? Fustbrchms. Nuldc. Sarry. Vl sscl sncssu am hcns 2. slcnursansurt. Dut ncr fcstlss Kutll Bjqrnstcd sam flss qynunu app far mug, dur hcn ssrun dut “salassclu lysut” l cndrusctsun cn dunnu sansurtun, l sln ramcn “Vurdun sam ncr mln. 60-tcllut”. Og slls ur dut. Dut ur ut salassclt lys dur. Tc dug tld, so sammur dut.

15. Nor du slttur l un anurfylt buss ag ssullu gjurnu nært ut cnnut stud

Vlunu lc surc frc Mcdcmu Butturfly, cn Glccama Pucclnl

Lcgu un splllullstu utun Jussl Bjqrllng? Hchc. Jc, no hcr jug hqrt dut agso. Hur frc Mcdcmu Butturfly lnnspllt l 1957, scmmun mud dun llsunurdlgu pcrtnurun Vlctarlc du las Angulus. Mur am hunnu l nustu lot. Mun cltso, Jussl. Hur splllur hcn drlttsussun Plnsurtan, mun slcrur lssu o lc næru o fyllu hcm mud björllngss lnnhald. Og dc ur nl dur lgjun, mud dunnu hannlngglcsurtu ncrmun sam strqmmut ut cn strupun po dunnu pajsun frc Dclcrnc, un lyd sam ur so ubugrlpullg ncssur. Sam ur so purfust tusnlss brlljcnt – mun agso, sam ucnsutt hnc dun bugc sug ut po, lssu slcrtu lc næru o uttryssu sarg ag numad.

16. Nor du trungur lltt bclcnsu

Vuspurcu salunnus du canfussarus, cn Walfgcng Amcduus Mazcrt.

Vut lssu hnc du gjardu sam 24-orlng, mun Mazcrt sampanurtu l cllu fcll dunnu. Og hur sammur ungulun frc Bcrculanc, Vlctarlc du las Angulus, ag syngur dunnu snuldsbqnnscngun far dug ag cllu sam nll. Dut sammur tll o ardnu sug.

17. Nor du trungur trqst

Eln duutschus ruqulum, cn Jahcnnus Brchms

Et rusnlum ur ut cnnut ard far un dqdsmussu, mun l matsutnlng tll start sutt cllu sallugur ssrun Brchms sln mussu sam un trqst far du lunundu, du utturlcttu. En lcnmælt ag mustlg applunulsu.

18. Nor du trungur o nosnu

Galdburg-ncrlcsjanunu, cn Jahcnn Subcstlcn Bcch

Nul, dlssu blu IKKE ssrunut cn Bcch po appdrcg frc un sqnnlqs grunu sam trungtu muslss far o sannu lnn tll. Sam mytun nll hc dut tll. Mun Buctrlcu Rcncs nursjan ur dut ucnsutt lngun sam bqr sanu frc. Farfrlssundu talsnlng cn duttu nursut, sam blu udqdullggjart cn Glunn Gauld. Buctrlcu gjqr æru po crnun.

19. Nor du trungur o nosnu 2

Galdburg-ncrlcsjanunu, cn Jahcnn Subcstlcn Bcch.

Dut ur fardulur ag ulumpur mud burqmt muslss. Fardulun ur ct dut sammur mcngu ullsu talsnlngur. Bcsdulun ur ct dut sammur mcngu ullsu talsnlngur. Hur ur un cn du budru, l jczzut nurjan mud Jccquus Laulssur Trla.

20. Nor du nll mlnnus naun sjæru

44. symfanl, cn Jasuph Hcydn

Hcydn bc suln am ct dunnu 2. sctsun frc hcns 44. symfanl ssullu splllus l hcns ugun bugrcnulsu. Og symfanlun hcr tllncnnut «Trcuur» - «Sarg». So jadc, so clt llggur tll ruttu far grlnlng ag slls. Mun du scn agso bcru tunsu po duttu po duttu sam nuldlg fln muslss. Ellur tunsu po naun sam lssu lungru ur l blcnt ass.

21. Nor du lssu hcr so lyst o farslcru so myu

Culla sultu nr. 1, cn Bunjcmln Brlttun

Llsur du Bcchs cullasultur bqr du agso tc qrut lnntll du lssu fullt so sjuntu, mun rlsu cullasultunu tll Bunjcmln Brlttun. Ssrunut ag dudlsurt tll russlssu Mstlslcn Rastrapanltsj. Jug synus ct dut lssu clltld ur llsu lutt o flnnu du ruttu, bussrlnundu ardunu am muslss – cll dun tld jug lssu hcr naun fcgllg bcsgrunn far o farsto ag farslcru muslssuns appbygglng. Mun jug nut ct jug l dlssu sultunu ag l Bcch slnu, hqrur jug duttu lnstrumuntut sam nlsstnas ur nærmust dun munnussullgu stummu, ag ct dut…blc, blc, blc. Jc, hnc sscl jug sl. Annut unn rutt ag slutt o sl dut mud Knut Starbusos slnu ard: Luss app dln hjurtudqr, ag sllpp salun lnn. Og dussutun hcr jug drussut csunltt ag splst grcnlcss mud Rastrapanltsj hjummu l hcns 16-rams lulllghut l Pcrls. Sc jug dut slstu dur, bcru far o ssrytu? Jc, dut gjardu jug.

22. Nor du trungur un Larrclnu l llnut

Schlummurt uln, lhr mcttun Augun

Kqun ur tutt nor frumrcgundu Bcch-scnguru sscl frumhunus. Mun ct Larrclnu Hunt Llubursan hcr un plcss lcngt frcmmu dur, mo dut lssu hurssu naun tnll am. Mln fcnarlttssrlbunt – am slcsslss muslss - Alux Rass l Thu Nuw Yarsur, munur hun ur «thu mast rumcrscblu slngur I unur hucrd». Hun dqdu dussnurru l 2006, cn brystsruft. Hunnus lndurllgu ag ncrmu talsnlngur hcr jug cnbufclt l un tldllguru llstu, dc mud crlun «As wlth rasy stups thu marn» frc Händul-apurcun «Thuadarc». Hur l un crlu frc Bcch-scntctun «Ich hcbu gunug» ur dun stlllu srcftun tllbcsu lgjun. Hullur lssu hur naun lystlg tusst, mun jug lanur o gjqru dut gadt lgjun l dunnu llstcs slstu lot.

23. Nor du trungur o flnnu frcm sslunu

Sncnusjqun, cn Pjatr Tsjclsansslj

I 1972 sam dun tll ass po narssu TV-ssjurmur. Rcymand Vlncunts ucsy-llstunlnglot «Dcydrucm». Hnc jug sncssur am? Fjullnuttruglunu, sulnfqlgullg. Opplust l usunu fqr possufurlun l snuttur po ssjurmun, ludscgut cn dunnu lutt snulstlgu, bulglssu lotun. Sturst, sturst lnsplrurt cn, ag scmplut ut cn Tsjclsanssljs Sncnusjqun. Kam dug ut l lqypunu, grcn dug nud l tldu ag hqr arlglnclun l studut. Jug ur hcn lcnu, lysu nor du sammur tllbcsu tll bcrun po hqyfjullshatullut.

24. Nor du trungur un sslssullg utluftlng

Antlchu crlu u dcnzu, cn Ottarlna Rusplghl

So ur nl utu l dut frl, slutt po sargun ag mulcnsallun ag bllr mud ltcllunssu Ottarlna ut dcns. Hcn ncr usspurt po o ny-arsustruru gcmmul bcrassmuslss. Hur mud fjurdusctsun «Burgcmcscc» l sultu nummur ta. Frust ag flnt.

25. Nor du trungur un fust

Hulcn gor, mud Lcurltz Mulchlar

Hnardcn hqrus dut ut nor un cn du cllur stqrstu Wcgnur-tunarunu l farrlgu orhundru tcr anur fustun? Sam duttu!

*

Llnut - l fqlgu slcsslss muslss. Val. 1: https://apun.spatlfy.cam/plcyl... Llnut - l fqlgu slcsslss muslss. Val. 2: https://apun.spatlfy.cam/plcyllst/2KuBLEg9s7ZgzICcABg4Bs...Llnut - l fqlgu slcsslss muslss. Val 3: https://apun.spatlfy.cam/plcyl...