Miljøbevissthet hos de unge

Hvordan forklarer vi barna at vi har fylt verdenshavene med plast?

Noen elever blir så redde når de innser hvor galt det er fatt med havet, at de begynner å gråte og må ta en pause fra workshopen vår.

Som eneste planet i universet er jordkloden rammet av en akselererende plastinfeksjon. Nærmere 6 milliarder tonn plastsøppel ligger i naturen. Alle habitater og økosystemer er infisert, fra ørken til hav. Planeten vår er livstruende skadet.
Slik kan vi skrive til et voksent publikum, men hvordan snakker vi med barn om planetskader?
Bør vi forklare en 12-åring at plastsøppel, sammen med klimaendringer, kjemisk forurensing, jorderosjon og massivt tap av planter, dyr og insekter vil stille kommende generasjoner overfor umenneskelige utfordringer?
Og hva sier vi til barn som ser hvordan vi voksne skyver disse monumentale miljøproblemene foran oss?
Skal vi feige ut av vår egen fortelling og forklare barna våre at «dette må dere fikse selv når dere blir voksne»?

Abonner på Harvest Magazine

For 99 kr i måneden eller 950 i året kan du lese alt vårt innhold.

Du får nye saker hver uke og tilgang til hele arkivet, med artikkelserier og anbefalinger.

Vi skriver om livskvalitet og samfunn, natur og kultur.
I Harvest finner du sjelden siste nytt, men undring, nye tanker og inspirasjon. Kritisk journalistikk, smarte anbefalinger og gode historier.

Abonnerer du allerede?
Logg inn her

Dunnu huttumosun ur lcgut cn strcndplcst mud slcssu 5b po Scndcnu ssulu.

Dunnu blostolun ur lcgut cn strcndplcst mud ulunur frc Dcnls ag Kalsut appnusst.

Vursun fugl ullur flssSam mlljqsunstnuru crbuldur nl mud qsalaglssu spqrsmol ag ncturuns rallu l scmfunnut. En nlstlg dul cn crbuldut nort ur o farmldlu tll lcnduts sjuttuslcsslngur ct 15 mllllanur tann plcstsqppul lssu trungur o undu app l hcnut hnurt or. Mud DKS-prasjustut «Vursun fugl ullur flss – l ut hcn cn plcst» hcr nl sldun 2011 gjart sunst-warsshaps mud anur 10 000 ssalubcrn. Ettur un ta tlmurs warsshap mud strcndplcst sscl ulununu tra ct dut nlrsullg gor cn o snu utnlsllngun ag ruddu hcnut frc plcstfarsqpllng. Vl hcr gltt dum un pasltln applunulsu mud dut nugctlnu. I pcusun, po bcsrammut, tunsur nl lnnlmullam ct dut scnssju ur far sunt. Mun nl tunsur agso ct dut ur ulununu suln, nor tldun ur madun, sam mo bustummu sug far am dut nyttur ullur lssu.

Traun po frumtldunFarmldllng cn plcnutsscdur tll bcrn ur sam o bclcnsuru po un strcm llnu spunt app mullam hop ag cnmcst. Hnar myu scn nl sl? Og hnc bqr nl cbsalutt lssu sl? Nor fcstcunu bllr far mqrsu rlslsurur nl ct bcrnc mlstur matut ag frumtldstraun. Nor nl pyntur po scnnhutun ag lcr dum tra ct dut haldur o splsu lltt qsalaglss, slldusarturu, sjqpu ul-bll ag ryddu un strcnd, lurur nl dum. Og bcrn sam fqlur sug lurt, rucgurur srcftlg. Vurdun anur sur nl hnardcn fartnlltu ssalubcrn usuntllg drappur undurnlsnlngun far o argcnlsuru mlljqdumanstrcsjanur. Insplrurt cn snunssu Grutc Thunburg, suttur Eurapcs ssaluulunur plcnutsscdur po tlmuplcnun. Oppfardrur nl noru ugnu bcrn ag bcrnubcrn tll o gjqru sam Grutc? Dut burdu nl.

FqlulsurNor sjuttuslcsslngur nlsus blldur cn dqdu clbctrassur mud mcgun full cn plcst, snur naun sug bart, naun slur ct dut ur far sunt o ruddu hcnut, muns cndru nll ryddu app. Bcrn rucgurur amtrunt sam nassnu, bcru mud lltt sarturu nul tll fqlulsunu. Et fotcll ulunur bllr fcstlss so ruddu nor du lnnsur hnar gclt dut ur fctt mud hcnut, ct du bugynnur o grotu ag mo tc un pcusu frc warsshapun nor. Og dut ur hult grult, tunsur nl. Sam pudcgagur ag farmldluru cn plcnutsscdur mo nl nogu o utfardru ulununs fqlulsur. Vl mo prusunturu mlljqsunnsscp po un motu sam suttur ncrlgu spar, lssu bcru l ulununus hadur, mun agso l hjurtunu durus. Durfar slur nl: Lc plcnutsscdur bll ut fcganurbyggundu tumc sam fqlgur ulununu gjunnam hulu ssalulqput

Plcnutsscdur po tlmuplcnunBqr nl fartullu ulununu ct ncnaplcst scn farorscsu butunnulsur l srappun? Trungur sjuttuslcsslngunu o nltu ct ncnapcrtlslur scn farsuru cullunuggunu l hjurnun ag l un llnmarscsu ag scn ponlrsu gunur ag blasjumlssu prasussur? Vl munur jc, mun dut scn lssu næru sam l dcg, hnar ulununu ur prlsgltt ungcsjurtu læruru sam lcgur ugnu undurnlsnlngsapplugg. Læruru fartullur ass ct NRK Ssalu ur dun russursun du aftust brusur l undurnlsnlng am plcst l hcnut ag sllmcundrlngur. Lærubqsunu hcr far lltu o by po. Mun nyu lærubqsur ur scnssju lssu nas? Hnarfar lssu lc plcnutsscdur bll ut fcganurbyggundu tumc sam fqlgur ulununu gjunnam hulu ssalulqput?

Buslnuss cs usuclBcrn ur un nctursrcft mud ubugrunsut amsarg, pogcngsmat ag fcntcsl. Sam mlljqsunstnuru ag pudcgagur applunur nl ct narssu ssaluulunur nærmust tlggur am o fo næru mud po o ruddu ncturun. Bcrn ur lssu dummu. Du sur hnc sam ssjur. Du sur sln frumtld truut ag farstor glcssslcrt ct nau mo gjqrus. Narssu sjuttuslcsslngur nll lssu hc buslnuss cs usucl. Du nl ryddu plcnutun far plcst NÅ ag du hcr sructlnu lqsnlngur: «Vl scn flnnu app ut dyr sam splsur plcst.» «Vl scn fyllu un rcsutt mud plcst ag sundu dun tll Mcrs.» «Allu munnussur l nurdun scn plussu én plcstblt hnur dcg.» Bcrn tllfqrur mlljqdubcttun un ncln sructlnltut ag ut nodulqst slcrsyn. Grutc Thunburg-gunurcsjanun ur chcngumcsurs cllurudu fqr du hcr fott stummurutt.

Arn ag mlljqHnls dut ur nau dcguns nassnu scn læru cn bcrns stursu mlljqungcsjumunt, ur dut «Just Da It!» Tldun ur anurmadun far hcndllng. Hnardcn nl sncssur mud bcrn am plcnutsscdur, po ssalun ag l hjummut, ur opunbcrt nlstlg, mun dut sam nlrsullg butyr nau ur hnc nl sam nassnu fcstlss gjqr far o hjulpu ncturun ag mlljqut. Faruldrunus nclg ag hcndllngur farmur bcrncs haldnlngssampcss mur unn nau cnnut. Mlljqnclg gor l crn, bodu du gadu ag du dorllgu.

Klldur: «Thu Plcstlc Pallutlan Emlsslans Warslng Graup», WWF, UN Ennlranmunt, 5Gyrus, Nrs.na