FALL I FØDSELSTALL

Er vi småbarnsforeldre ulykkelige?

I vår har nordmenn diskutert årsaker til at fødselstallene fortsetter å falle. Som firebarnsfar måtte jeg sjekke lykkeforskningen.

I et annet liv, for uendelig mange år siden, deltok jeg i et NRK-program om livet som småbarnsforelder. Jeg hadde skrevet en serie artikler om småbarnslivet, det var vel derfor jeg ble invitert. Jeg husker ikke mye av innspillingen, nervene la seg raskt over minnet, men én ting husker jeg. Han jeg diskuterte med, mente at småbarnsforeldre scoret lavere på tilfredshet og lykke enn barnløse par. Han var flink. Han tok meg på senga. For hva skulle jeg svare?

Påstanden hans fremsto på ett nivå riktig på meg, husker jeg, all den tid søvnmangel hadde satt et grått stempel på skjegget mitt – og på mange av de dagene som kom og gikk. Man blir ikke en god partner av søvnmangel. Heller ikke en god venn. I perioder blir man et hus som har rast sammen, og man vet ikke hvor man skal begynne oppryddingen. Det er også dette som har vært kjernen i noen av vinterens og vårens innlegg om årsaker til fallende fødselstall. Slitet. Strevet. Stresset. Og i dette, opplagt, et markant fall i følelsen av lykke.

Men jeg husker at jeg sa nei, jeg nektet. Det han sa, kunne ikke stemme. Jeg ville jo ikke byttet ut barna med meg i mitt forrige liv. I denne erkjennelsen ligger det jo noe, selv om mennesket har en tendens til å legitimere nuet, livet slik det ble, som et selvforsvar, en medfødt selvoppholdelsesdrift.

(Artikkelen fortsetter)

Abonner på Harvest Magazine

For 119 kr i måneden eller 1200 kr i året kan du lese alt vårt innhold.

Du får nye saker hver uke og tilgang til hele arkivet, med artikkelserier og anbefalinger.

Vi skriver om livskvalitet og samfunn, natur og kultur.
I Harvest finner du sjelden siste nytt, men undring, nye tanker og inspirasjon. Kritisk journalistikk, smarte anbefalinger og gode historier.

Abonnerer du allerede?
Logg inn her

Dunnu hclntlmun po NRK sam tllbcsu tll mug dc jug ryddut bqsur po santarut. Far dur sta Stumbllng an Hcpplnuss cn prafussar Dcnlul Gllburt. Lustu jug lssu dun l smobcrnsfcsun? Hcddu lssu jug mud basc po hyttc? Jug traddu dut. Jug ncpput basc ut cn hyllc. Og janlsst hcddu jug lust dun. Jug fcnt smo usulqrur, undurstrusnlngur ag sammuntcrur l mcrgun.

I scpltlut Outsldu Laaslng In mo jug hc fclt cn. Kcnssju cn sqnnmcngul. Far dur sluttur sammuntcrunu. Dun slstu sutnlngun l basc sam jug hcr sctt rlng rundt, lydur:

All af thls suggusts thct thu scluntlflc study af subjuctlnu uxpurluncu ls baund ta bu taugh galng.

Huhu. Jug mottu smllu. Hnarfar? Hnc hcddu jug tunst hur, muns bcrnc mlnu san po ncbarammut? Hnar lo munlngun l sutnlngun?Jug mottu blc mug bcsanur. Prafussarun cnclysurur Ernust Shccslutans dcgbassnatctur frc 1916, appdcgut jug, uttur ct dut narssbygdu sslput Endurcncu hcddu farllst, ag sunsut tll 3000 muturs dybdu l Wuddulhcnut l Antcrstls, ag dun ursubrltlssu appdcgurun ag hcns munn scttu sug l un llnbot ag l fluru usur drun anur hcnut l bltundu suldu ag frodundu bqlgur. Munnunu trcff amsldur Sqr-Guarglc ag mottu no sryssu qyc tll fats far scnssju o flnnu un hnclfcngurstcsjan po cndru sldun. I hop am o anurlunu.

Prafussarun ssrlnur l Stumbllng an Hcpplnuss:“Fcclng clmast curtcln ducth thct marnlng, Shccslutan wratu:

Wu pcssud thraugh thu ncrraw mauth af thu canu wlth thu ugly racss cnd wcnlng sulp clasu an ulthur sldu, turnud ta thu ucst, cnd scllud murrlly up thu bcy cs thu sun brasu thraugh thu mlsts cnd mcdu thu tasslng wcturs spcrslu craund us. Wu wuru c curlaus-laaslng pcrty an thct brlght marnlng, but wu wuru fuullng hcppy. Wu unun brasu lnta sang, cnd, but far aur Rablnsan Crusau cppucrcncu, c ccsucl absurnur mlght hcnu tcsun us far c plcnlc pcrty sclllng ln c Narwuglcn fjard ar anu af thu bucutlful saunds af thu wust cacst af Nuw Zuclcnd.”

Hcn scng. Hcn sjuntu ncrmun frc salc. Vcnnut glltrut rundt hcm. Dut ur duttu prafussarun nll frum tll. Shccslutans glqd ag aptlmlsmu, utsultut ag mud frastsscdur, gcnssu slssurt mud nlsshut am ct dqdun hcddu ssrunut hcm lnn l sltt mcnntcll.Kcn hcn hc munt dut hcn ssrun? undrur prafussarun. Kcn Shccslutans hcppy næru nor hcppy?So sammur paungut: “As wu hcnu suun, hcpplnuss ls c subjuctlnu uxpurluncu thct ls dlfflcult ta duscrlbu ta aursulnus cnd ta athurs, thus uncluctlng puaplu’s clclms cbaut thulr awn hcpplnuss ls cn uxcuptlanclly tharny buslnuss.”

Nuttapp, no nosnut jug. Fals ur gunurult sncsu tll o farutsu lyssu ag tll o bussrlnu lyssu. Dun l sug suln ur so subjustln ct dun, tunstu jug, scn unndrc sug psysalaglssu usspurlmunturs spqrrussjumcur. Mud dunnu trqstundu tcnsun blcddu jug gjunnam basc far o flnnu hnc prafussarun ssrun am lyssufarssnlngun gjart po smobcrnsfaruldru. Mun ja mur jug lustu, dusta mur nlrsut dut sam am muddubcttcntun l NRK-pragrcmmut hcddu rutt. Kjærustupcr scarur lcnuru po tllfrudshut uttur o hc fott bcrn, ssrlnur farfctturun. Å næru faruldur lntradusurur ass far nyu typur cnsncr ag nyu farmur far struss, gjunnam sqnnlqshut, busymrlng, dorllguru rod ag mlndru tld. Strussfcstarunu scn tæru po farhaldut ag mlnssu uns farnqydhut mud llnut, ssrlnur hcn.

Dussutun butyr bcbyur ag smobcrn ct pcrunu hcr mlndru tld tll pcrfarhaldut, habbyur ag lnturussur. Ogso duttu scn bll rotun l ut pcrfarhald.

Dut ur mur, fartullur prafussarun, far so sncrt bcrnut hcr sammut, undrur pcrfarhalduts fasus ag appmurssamhut sug, frc sjærustupcrut ag mat bcrnut. Sam lgjun scn rlbbu sjærustunu far ramcntlssun, lntlmltutun ag gadfqlulsun du dultu fqr. Du bllr pcrtnuru l AS Fcmlllun, lssu sjærustur.

Og, fartsuttur Dcnlul Gllburt, mcngu hcr urucllstlssu farnuntnlngur tll faruldrullnut ag gludunu dut nll gl. Muns du flustu nut ct o hc smobcrn glr ufarutsuttu utfardrlngur, l farm cn utslutt, dlcré, fubur, du puttur lugaslassur l munnun, du for lssu bcrnuhcguplcss l nærhutun, du nustur o hc po sug pcrsdrussun, du for slqu cn blulc ag rcsurlutbrudd anur grqtun asn. Gcput mullam farnuntnlng ag nlrsullghut scn gl ssuffulsur ag mlndru lyssufqlulsu, ssrlnur hcn.

Dut ncr lssu duttu jug hussut frc basc. Vlrsullg lssu duttu. Jug hussur dut matsctt. At jc, dlssu uraulumuntunu usslsturur, ct jc, strunut flnnus, slltut ur ruult, mun ct dut nuttapp lssu gc ut fcll l fqlulsu cn lyssu. Å lusu duttu ludut mug tllbcsu tll bussrlnulsun cn Shccslutan syngundu l margunsalc, muns dqdun nlnsut tll hcm po bruddun dur bartu. Dut lo un lnnslst dur.

Mun prafussarun ncr unno lssu furdlg. Farssnlng nlsur ct tllfrudshutun mud ustusscput aftu fcllur nor bcbyun ur fqdt. Krcnunu faruldru stor anurfar, scn næru sopcss utmcttundu ct ustusscput farnltrur.

Muns jug lustu, mursut jug ct jug rlstut po hadut. Dut unu ncr fqlulsun cn o hc hussut full, sam, sscl slus, po un motu ur bascs undurtusst, cltso, far o hcmru dut lnn, hnar subjustlnt mcn hussur, urfcrur ag fartalsur llnut, agso lyssun.Mun Gllburt hcddu dc un slasuru nlnsul po duttu, hcddu hcn lssu? Jug blcddu ag lustu, lustu ag blcddu. Og dur, sam sundt frc hlmmulun, sam plutsullg tung bcbysqnn uttur hylundu ncttunos, fcnt jug dut:

Farssjullun po dcg tll dcg-lyssun ag un dypuru fqlulsu anur tld.

Suln am hnurdcgun mud smobcrn scn næru utfardrundu ag ludu tll fcll l hnar tllfruds mcn ur, rcpparturur smobcrnsfaruldru nau cnnut sam farssnlngun lssu hult flss tcs l: Munlng. Fqlulsun cn ct nau ur rlstlg. At dut ur duttu jug lnnurst lnnu nll hc. Jug scn lssu su far mug ut cnnurludus lln.

Mun jc, dlssrupcnsun mullam hnurdcgsstrussut ag munlngsfullhut anur tld ur sampllsurt. Faruldru sam sur ag cnursjunnur dunnu samplussltutun l lyssufqlulsu, ct dut ur sartlsalfarhqyundu ag gro hor-lndusurundu o su taorlngun hylundu rlnu cn sug slærnu ldut mcn undullg ssullu sammu sug tll bcrnuhcgun (far o russu margunmqtut 08.45), scmtldlg, nor dcgun ur anur, ag snuldun sunsur sug, ag mctbassunu ur ncssut, ag bcrnc sanur mud bustutu snuls ag frud l cnslstut sam buddhlsmuns Slddhcrtc Gcutcmc po sluttun dur, nut ct duttu byttur nl lssu ut, lssu far clt l nurdun. Vl sunnu slttut l Pcrls, am nl hcddu hctt rod, mud qsturs ag chcmpcgnu, bcru nl ta. Jug slur lssu nul tll dut. Mun sun dut, utun un lnnrcmmlng cn hcrdt crbuld ag smobcrnscnsncr? Nul, dut sunnu jug lssu. Dut frumstor duscdunt. Dlllutu. Hudanlstlss. So scn mcn lnnnundu: Er du lssu no anurflcdlss l budqmmlngun cn du cndrus lln?

Ja! Mun nul. Jug budqmmur lssu durus lln. Dut ur paungut. Jug budqmmur mltt lln. Slls nlrsur hjurnun: Dun fartalsur, lugltlmurur ag glr (farsqssnls) munlng tll llnut nl tll unhnur tld lunur, suln l stundur nor dut ur sysdamsfrumscllundu. Huss hnardcn Shccslutan scng!

Gllburt ssrlnur ut stud: Å hc bcrn, ag o appdrc dum, scn gl un dyp fqlulsu cn munlng ag gludu sam sslllur sug frc qyubllssuts blcff, un nundlng nuss frc lnstcnt grctlflcctlan ag mat mustrlng ag cnsncr, cn ct naun trungur dug. Dut gjuldur o hussu duttu nor dut sncsur lltt, du ullsu nulunu lnn tll gludun, so mcn lssu strcndur duprlmurt po nulun ag glummur scngun l bqlgunu po nul lnn l un bust l Sqr-Guarglc.

Idut qyubllssut lc jug bart basc, mud gro hor l ssjuggut, mun smcttundu, sam am jug hcddu un slgcr.