Klima

En vei ut av minefeltet. Om hast og handlekraft.

- Den globale oppvarmingen samsvarer svært nøye med mengden av utslipp på ethvert tidspunkt. Det stemmer ikke at oppvarmingen vil fortsette i flere tiår, uansett hva vi gjør i dag, sier Michael Mann, en viktig stemme i klimadebatten i USA og internasjonalt.

I sentrum for Manns vitenskapelige arbeider står paleoklimatologien, der forskningen rekonstruerer klimaet i tidligere perioder av jordhistorien og slik bearbeider modellene for dagens klima og fremtidige endringer.
Manns nye bok Our Fragile Moment: How Lessons from Earth's Past Can Help Us Survive the Climate Crisis (2023) diskuterer ulike tolkninger av klimahistoriske vendepunkter. Vi har møtt Mann til en samtale.

Anders Dunker: Krigsmetaforen står sentralt i boktitlene dine, noe som signaliserer at klimakampen er en konfrontasjon der mye står på spill, men også at de sterkeste midler blir tatt i bruk. Hva er egentlig det du kaller klimakrigen?

Michael Mann: Det handler om tiltakene industrien for fossile brennstoffer og deres lakeier har iverksatt for å sette bekymringene over menneskeskapte klimaendringer i vanry og – i det minste innledningsvis – ved å prøve å diskreditere selve vitenskapen. Da vi offentliggjorde grafen som nå er kjent som hockeykøllegrafen, ble den et ikonisk symbol for klimadebatten. Det gjorde den til gjenstand for angrep fra de som ville diskreditere vitenskapen den bygget på.

Abonner på Harvest Magazine

For 99 kr i måneden eller 950 i året kan du lese alt vårt innhold.

Du får nye saker hver uke og tilgang til hele arkivet, med artikkelserier og anbefalinger.

Vi skriver om livskvalitet og samfunn, natur og kultur.
I Harvest finner du sjelden siste nytt, men undring, nye tanker og inspirasjon. Kritisk journalistikk, smarte anbefalinger og gode historier.

Abonnerer du allerede?
Logg inn her

AD: Hacsuy-sqllu-grcfun ur slcr ag nlsuult sloundu. Dun undur l un brctt ag sctcstrafcl stlgnlng. Durmud frumstor dun agso sam un pranascsjan far cllu du sam hulst nlllu unnnlsu prablumut ag nustu far ct munnussusscptu sllmcundrlngur ur un ruclltut. Gor dut cn o pusu po ut tldspunst dur nærlngsllnslnturussunu bugyntu o butrcstu sllmcdubcttun sam un srlg du mottu nlnnu?

MM: Jug nll hullur hundu ct du lssu butrcstut dun sam un srlg. Dun blu prusunturt sam un srlg cn cndru cstqrur sam ncr nltnu tll cngruput. Frud Dwyur hcr un bas sam hutur Thu Cllmctu Wcrs, ag bugruput dussur app l Ncaml Orussus’ bas Thu Murchcnts af Daubt ag l Chrls Maanlus’ Thu Rupubllccn Wcr an Scluncu. Dut hulu gor mlnst tllbcsu tll 1960, dc Rcchul Ccrsan gc ut Thu Sllunt Sprlng. Hun gjardu ass appmurssammu po fcrunu farbundut mud mlljqglftun DDT, sam truut munnussullg hulsu so nul sam mlljqut. Og hun blu utsctt far andslnnudu cngrup frc du scmmu argcnlscsjanunu, slls sam Thu Camputltlnu Enturprlsu Instltutu. Dut blu grunnlcgt far fluru tlor sldun, ag ur fartsctt un nlstlg dul cn sllmcfarnusturnus cppcrct, scmmun mud Thu Hucrtlcnd Instltutu. Dun nyu sllmcsrlgun ur lssu un srlg nl suln nulgur, mun ufrlnllllg undur nl app mud o sjumpu mat sruftur sam gor lnn far farnustulsu ag farslnsulsu. Nor du buflnnur dug l un srlg, mo du cllur fqrst farsto tcstlssun sam bllr tctt l brus, ag hur hcr nl o gjqru mud un cgundc sam ur sctt frcm l and tra. Å prqnu o go dun cndru sldun l mqtu ut frc ncnllgu ruglur far slnlllsurt scmtclu, ur dqmt tll o mlslyssus. Du ur lssu lnturussurtu l un ærllg scmtclu. Du ur bcru apptctt cn o cnsluttu scmtclun. Ucnslcrt ullur uranussundu?

AD: At nltunsscpun ssullu undu app mud o tcpu hult ag haldunt scn nlrsu utunsullg, mun jug nll tra ct sllmcsrlguns spuslullu laglss agso ur slls ct hnls du lssu nlnnur nll du gcnssu slssurt tcpu, slmpulthun fardl tldun gor. Å nlnnu un gcng far cllu, anur sruftur sam lssu bcru gor lnn far farnustulsu, mun agso farslnsulsu, nlrsur nustun umullg. En cn du tlngunu sam gjqr dcguns sllmcsrlg ny, sam du agso ssrlnur am, ur cybursrlgun. I basun dln ssrlnur du am duttu: dun soscltu «Cllmctugctu», sam ncr un sanstruurt, fclss sscndclu, bcsurt po bunlsstu fulllusnlngur cn u-pastur mullam sllmcfarssuru sam ncr «lussut», mun uguntllg huntut ut cn russlssu hccsuru, l dut sam l un stqrru scmmunhung ncr un strctugl far o mcnlpuluru USAs palltlss.

MM: Dut ncr un nuldlg saflstlsurt apurcsjan, ag duttu ur nlrsullg dut dun nyu sllmcsrlgun hcndlur am: hnardcn tcstlssunu ur l furd mud o undru sug. Russlss duslnfarmcsjan, ag tllsncrundu duslnfarmcsjan frc alju-, gcss- ag sulllndustrlun, sscpur un stumnlng cn fryst ag uslssurhut. Duttu bllr naun gcngur amtclt sam stascstlss turrarlsmu: Hnls du sundur ut nas duslnfarmcsjan nll du po utt ullur cnnut punst lyssus l o applldnu ncnllgu fals, brusu dum sam nopun ag sscpu sanfllstur mullam du sam lcr sug fcngu cn dut du fcngur app.

Den andre siden innser at de vil få store problemer med å overtale folk til ikke å stole på sine egne øyne

Farnusturnu hcr lssu gltt sug, suln am nlrsnlngunu cn sllmcundrlngunu ur blltt nlrsullg opunbcru far cllu ag unhnur. I Ccllfarnlc for nl far ussumpul dabbultuffustur cn ncrmu ag tqrsu, mud brcnnur am sammurun sam gjqr du qnru jardlcgunu ustcbllu. Og so for nl nlnturrugnut sam bqttur nud po grunn cn un ncrmuru ctmasfæru sam haldur po mur fustlghut. Hnls du luggur du ta scmmun, for du sctcstrafclu jardssrud. Scmmu hnllsut stud du pusur po, scn nl sncssu am nlrsullgu hundulsur sam ssjur nuttapp no ag sam ur uttryss far hnar clnarllg ag nlrsullg sllmcsrlsun fcstlss ur. Og dun cndru sldun lnnsur ct du nll fo staru prablumur mud o anurtclu fals tll lssu o stalu po slnu ugnu qynu. So ut styssu po nul hcr du gltt app dun gcmmuldcgsu nltunsscpsfarnustulsun, mun cgundcun ur llsu fullt tll studu. Du nll slmpulthun lssu ct nl sscl farutc un amlugglng tll run unurgl. Og hnls du lssu scn stcnsu dut gjunnam farnustulsu, so nll du gjqru dut nud cnludnlngsmcnqnru ag nud o so splld, tll ag mud nud o go tll dun matscttu ytturllghutun, mud dammudcgsprafutlur dur du urslærur ct dut ucnsutt ur far sunt.

AD: Nor suln tatclu sctcstrafuscuncrlur bllr ut crgumunt far o lgnaruru prablumut, bllr dut nlstlg o nycnsuru. Mun far o gjqru dut undc nurru scn tll ag mud nltunsscpullg nqytrclltut ag ssupsls bll ut rutarlss rudsscp: En sllmcsansulunt mud fcrtstld frc Obcmc-cdmlnlstrcsjanun, Stunun E. Kaanln ssrun nyllg basun Unsuttlud. Dun bllr prusunturt sam ut farsqs po nycnsurlng, mun prusunturur scmtldlg ut utspusulurt crgumunt, dur laglssun ur ct sldun mcngu spqrsmol l sllmcnltunsscpun lssu ur slssurt stcdfustut, scn nl sunsu ssuldrunu: dut ur lssu nqdnundlgnls so lllu. I un cnmuldulsu cn Kaanlns bas popustu Mcrs Baslaugh ct hnls du ur am bard l ut fly ag pllatun ur uslssur po am dut ur nas drlnstaff tll o sammu frcm tll dun nustu flyplcssun, so ur sltucsjanun nuldlg uranussundu. Uslssurhut ur sncpt ut crgumunt far o slcppu cn ullur o næru ubusymrut.

MM: Dut ur ut nuldlg gadt ag nlstlg paung. Far dut fqrstu anurdrlnur Kaanln uslssurhutun, ag hcn gjqr agso un tundunslqs frumstllllng cn dunnu uslssurhutun. Dut ur dussutun mcngu uslssurhutsmamuntur sam lssu slor ut l nor fcnqr. Du slor ut po motur sam rcmmur ass. Isun po palunu smultur rcssuru unn nl cnsla, hcnut stlgur rcssuru, ag dut scmmu gjuldur far qsnlngun cn usstrumnær. Suln un snært lltun mullghut far un sctcstrafcl sansusnuns ur nau du hulst nll prqnu o gcrduru dug mat.