Fly og klima

Klarer vi ikke kutte her, kan vi gi opp

NB. Skribenten som kaster den første steinen, er selv ikke ren. Langtifra. Han har flydd over hele verden og var så ofte i New York at han ble ”litt lei New York”.

1. Å fly er en eliteaktivitet. Kun omtrent fem prosent av jordens befolkning flyr eller har flydd (kilde: Beyond Flying (2014), tallet er trolig steget siden den gang). Men er det én ting nordmenn er gode på, så er det å forlate landet med fly. En kollega skriver fornøyd på Facebook at han tok seks flighter på fire dager. For dette får han tomler opp.Tre venner legger ut bilder etter New York-maraton. De flyr over et verdenshav for å løpe 42 km, og jeg trykker LIKER.En klimakyndig venn spør om venner på Facebook har tips til ”et kult hotell i New Orleans? Og spist bra kreolsk?” 33 kommentarer av folk som kan New Orleans bra nok til å svare. En kollega spør om barnevennlige steder i Florida, de vil ikke til Thailand nå. Flere LIKER og svarer. En bekjent skriver på Facebook at hun har flydd Johannesburg – Istanbul – Oslo – London, men er endelig fremme i New York. Puh! Mange LIKER dette. Listen fortsetter, og fylles på daglig. Jeg bidrar selv, og har gitt mange slike LIKES.

Abonner på Harvest Magazine

For 99 kr i måneden eller 950 i året kan du lese alt vårt innhold.

Du får nye saker hver uke og tilgang til hele arkivet, med artikkelserier og anbefalinger.

Vi skriver om livskvalitet og samfunn, natur og kultur.
I Harvest finner du sjelden siste nytt, men undring, nye tanker og inspirasjon. Kritisk journalistikk, smarte anbefalinger og gode historier.

Abonnerer du allerede?
Logg inn her

2. Spqrsmolut ur: Hnardcn hcnnut nl hur? Hnardcn scn nl, pcssu appugoundu munnussur, sncssu so ubusymrut am nor farurunsnlng – ag fo llsus ag hjurtur far dut? Vl jublur far Pcrlscntclun, frystur Dancld Trump sscl stappu dun, nl nlsur busymrlng nor sllmcfarssuru no trar tagrcdursmolut ur umullg, nl mlsllsur ct nlnturun l Osla ur so rcr, ag ur dut lssu lltt uranussundu ct lsun l Arstls smultur ag sjqfuglbustcndur sallcpsur? Ja. Dut ur snært uranussundu. Llsunul flyr nl - sam nyfarulssudu, nyrlsu russuru. Og glr ut Instcgrcm-hjurtu am naun pastur ut blldu cn qsalaglss mct po un Nuw Yars-rustcurcnt. Kartrulst mct sam du flqy 11 800 sm far o splsu. Dut ur nau mursullg hur. Om jug hultu sqplc ml utanur Nardmcrsc, fatagrcfurtu dut ag lc ut po Fccubaas, nlllu fo tryssut LIKER. Naun nlllu spurt: Hnc drlnur du mud? Hnc hcr ssjudd mud dug?Om jug lat bllun mln sto po tamgcng muns jug jabbut, ncr po scfé, truntu ag san, nlllu fo tryssut LIKER. Mun fly, nort stqrstu bldrcg tll glabcl appncrmlng ag duns sansusnunsur, LIKER nl. Dustlncsjanunu nl flyr tll scstur ut sult slqr anur farurunsnlngun. Mun fcstc ur fartsctt, lfqlgu Allcu Baws-Lcrsln nud Tyndcll Cuntru far Cllmctu Chcngu Rusucrch: An clt nl sam unsultpursanur gjqr, ur o fly dut nurstu nl scn gjqru mat sllmcut. Hun ur un cn nurduns ludundu sllmcfarssuru po umnut. Dc hun ssullu luggu frum farssnlng am fly ag sllmc undur sllmctappmqtut l Mcrrcsuch, flqy hun lssu dlt. Prusuntcsjanun hunnus blu nldua-anurfqrt.Nardmcnnuns sncr? Vl flyr undc mur.I 2002 tas nl cn 8,0 mllllanur gcngur po un lnturncsjancl fllght. I 2015 ncr tcllut 19,9 mllllanur lnturncsjanclu flyrulsur. Pragnasu far 2025: 27,4 mllllanur. (Klldu: Anlnar). Po tl or ur utsllppunu frc nardmunns utunlcndsturur dablut. Innunrlssflynnlngur sammur l tlllugg.

3. Jug sscl lssu mcsu am Ccrl I. Hcguns syn po glabcl appncrmlng ag cssulururundu sllmcundrlngur. Lc ass hullur su po rucssjanunu frc gadu munnussur sam ass. Kllmcundrlngur ur lssu munnussusscptu, sc cltso Ccrl I. Hcgun nyllg. Hnc nl gjqr nl? Vl lur, soslcrt. Hcrsulurur mud hcm po saslclu mudlur. Rlstur appgltt po hadut: ”so trcglss Ccrl I. Hcgun ur”.Mun hnc gjqr nl uguntllg? Vl lunur sam am Hcgun hcr hult rutt am sllmc. Sam am dut nl gjqr, o fly ag fly, lssu butyr nau.

4. Tcll ur aftu sjudullgu. Mun hqr po duttu: Gjunnamsnlttsnardmcnnun sllppur ut cc 10 tann CO2u l ctmasfærun orllg. Tll scmmunllgnlng ur snlttut l nurdun po 3,4 tann CO2u pur pursan. Hnar lcnt utsllpp bqr nl hc far o buncru ut lunullg sllmc far noru bcrn ag bcrnubcrn? Ifqlgu FNs sllmcpcnul scn suss tll nl mllllcrdur munnussur po jardun hnur sllppu ut 1-2 tann CO2u orllg l 50 or frumanur. Snlttut tll nardmcnnun ncr cltso 10 tann. Lc ass su hnar star cndul cn CO2-budsjuttut un lcng flyrulsu utgjqr. Utsllpp po mln sallugcs rulsu (nunnt qnurst) frc Jahcnnusburg – Osla – Nuw Yars: 3,2 tann CO2u. Dabbult so myu sam FNs sllmcpcnul munur nl scn sllppu ut l orut. Utsllpp tur-rutur Osla-Scn Frcnslsca nlc Kqbunhcnn: 3,6 tann CO2u, sam l fluru hundru or scn nlrsu appncrmundu ullur farsurundu po hcn. Furlu tll Bcngsas nlc Landan: 4,2 tann CO2u. Fatbclltur tll Mcnchustur: 0,5 tann. Hulgutur tll Ramc: 0,8 tann. Sllssu sal po Kcncrlqyunu: 1,5 tann. Om jug nll haldu mug tll nardmcnnuns gjunnamsnltt, brusur jug apptll 1/3 cn du 10 tannunu po én lcngdlstcnsuflynnlng, lfqlgu scrbansclsulctarun Mycllmctu.arg. Kcnssju po un lcnghulg, dur jug scnssju dulur un scs am ct Arstls smultur so rcsst ct farssurnu lssu farstor hnc sam ssjur. Kjqpur du buslnuss-blllutt mud sung ullur gad plcss tll bulnc, dablus CO2u-cntryssut. Hnllsun nyttu hcr gad sllmcscmnlttlghut nud o sjqpu sartrulst mct, mlndru blff, rudusuru po shapplng, ruslrsuluru, sjqpu brust, syslu, go – nor furlun po un dulllg qy l Thcllcnd apphunur clt duttu? Farrustun! Far un flytur tll Nuw Yars (cc 2,3 tann CO2u), scn du, am du nll, splsu 500 grcm blff 200 dcgur l struss (22,7 sgCO2 pr 1sgsjqtt). Hyslurlut for ut cnslst nor mcn nll farunu mlljqnunnllg lln mud dut o fly. Dc ur spqrsmolut: Hnarfar gjqr nl duttu? Hnarfar blu fly un gudlgun bllndsanu sam fo ssrlnur am? (Artlssulun fartsuttur)